13
apr
Wetenswaardigheden over temperatuur door RS Technics
Klik hier voor de nieuwe website van RS Technics
Wetenswaardigheden over temperatuur door RS Technics.
Over temperatuur:
Het leek ons leuk om eens iets meer te vertellen over temperatuur in het algemeen en het meten ervan.
Eerst maar eens een hersenbreker:
Als het vandaag om 12.00uur precies 0 graden Celsius is en morgen om 12.00uur is het exact 2x zo koud. Hoe koud is het dan op dat moment. (mail uw antwoord naar RvanLeeuwen@rstechnics.nl en ontvang een leuke attentie!)
Wat is nu temperatuur?
Temperatuur is een maat voor hoe koud of warm iets is.
Tevens wordt het woord specifiek gebruikt voor “buitenluchttemperatuur” en koorts.
Zelfs zodanig dat het werkwoord “temperaturen” een echte verpleegstersterm geworden is.
Meting.
Temperatuur wordt gemeten door vele soorten temperatuuropnemers en in Europa meestal uitgedrukt in graden Celsius. Van ver weg gelegen objecten als sterren en ook aardse zeer hete voorwerpen wordt de temperatuur gemeten via het spectrum van de warmtestraling. Het correct meten van temperatuur vraagt dus om veel meettechnische kennis.
Van koud naar warm.
Denk eens aan het koudste dat u zich voor kunt stellen (het nulpunt van de absolute temperatuurschaal). Nu liggen alle moleculen en atomen vrijwel stil, afgezien van de nulpuntsbeweging. Wordt het warmer, dan gaan de moleculen en atomen harder trillen en in gassen en vloeistoffen gaan ze zelfs tegen elkaar botsen. Veel stoffen maken bij stijgende temperaturen faseovergangen door: vast naar vloeibaar => vloeibaar naar gasvorming. Bijvoorbeeld: ijs -> water -> waterdamp. Andere stoffen vallen bij hogere temperaturen uit elkaar door thermische ontleding (pyrolyse) -> chemische verbindingen gaan kapot. Gaan we nog verder door met verwarmen naar extreem hoge temperaturen kunnen we eventueel nog een vierde fase bereiken nl. die van plasma. Dit is een mengsel van losse atoomkernen en elektronen.
Temperatuursaanduiding.
Grofweg onderscheiden we de drie belangrijkste temperatuurschalen nl.:
– graden Celsius (°C): het nulpunt van de Celsiusschaal komt overeen met het smeltpunt van water en het kookpunt van water is ongeveer 100 graden Celsius (bij een luchtdruk van 1bar).
– graden Fahrenheit (°F): vooral in Engelstalige landen. Formule: Tc = 5/9 (Tf – 32) .
– Kelvin (K): absolute temperatuur. In de natuurkunde en in het eenhedenstelsel SI is Kelvin de voorkeurseenheid van temperatuur. De stappen zijn van dezelfde grootte als de Celsiusschaal maar het nulpunt ligt bij het absolute nulpunt ( -273,15°C = 0 K) Kelvin kent geen graden aanduiding!
Opmerkelijke temperaturen:
(°C )
ca 13.600.000 / Temperatuur in het binnenste van de Zon.
ca 1.000.000 / Temperatuur in de corona boven het oppervlakte van de Zon.
ca 5.500 / Temperatuur aan het oppervlak van de Zon.
1262 / IJzer smelt
100 / Water kookt, bij 1 atmosfeer druk.
82.2 / Beste temperatuur voor het zetten van koffie.
62.8 / Pasteurisatie temperatuur van melk (30 minuten op deze temperatuur)
57.7 / Hoogst gemeten schaduw temperatuur ter wereld. (El Aziza – Libië 13-9-1922)
41.7 / De meeste mensen zullen sterven als hun koorts deze temperatuur bereikt.
32 / De warmste zee ter wereld; De Perzische Golf, omgeven door woestijnen.
20.5 / Laagste inwendige menselijke temperatuur die ooit overleefd werd.
4.4 / Beste temperatuur voor het bewaren van melk en voedsel in het algemeen.
4 / Water heeft zijn grootste dichtheid.
0 / Zuiver water bevriest, bij 1 atmosfeer druk.
-1,1 / IJzig poolwater. (heeft een lager vriespunt door het zoutgehalte) Wie hierin valt, heeft slechts 2 minuten de tijd om eruit te komen; daarna raakt hij bewusteloos. Eén van de oorzaken van het grote aantal doden bij het zinken van de Titanic.
-30 / Kenmerkende dagtemperatuur op het oppervlakte van Mars. (Reg. Viking 1)
-38,87 / Kwik stolt.
-78 / Koolstofdioxide (koolzuurgas) bevriest tot droog ijs.
-89,2 / Laagste temperatuur welke onder natuurlijke omstandigheden ooit op aarde is geregistreerd, in Vostok, Antarctica. (21 juli 1983)
-273,15 / Absolute nulpunt